13 november 2019
De bevolking van Nederland groeit gestaag door, maar anders dan bij het klimaat is de belangstelling voor de gevolgen daarvan gering. Paul Scheffer brengt in de NRC het thema nog eens onder de aandacht. Volgens hem is meer planning is nodig om alles in goede banen te leiden. Je kunt je echter wel afvragen of aansluiten “bij een plantraditie waarin aanpassing en ordening samengingen” en de overtuiging dat “scenario’s voor duurzame ontwikkeling helpen om maatschappelijke tegenstellingen te overbruggen” voldoende stootkracht zullen geven bij het maken van de onvermijdelijke keuzes. Wat niet wegneemt dat “verbeelding van een mogelijke toekomst” nuttig is; maar het woord “mogelijk” zegt het al: het kan altijd anders!
6 november 2019
De belangstelling voor het thema verkeert in een laagconjunctuur. Dat wil niet zeggen dat op de achtergrond er het nodige gebeurt om de stromen te sturen. NRC bericht over het akkoord dat Italië heeft gesloten met Libië over het indammen van de stroom migranten naar Europa.
31 augustus 2019
De politieke islam blijft het Westen, in dit geval Duitsland, hoofdpijn bezorgen. Het onvermogen van de besturende partijen hier een goede politieke strategie voor te ontwikkelen is er de oorzaak van dat de partij Alternative für Deutschland, met nogal wat onfrisse radicale ideeën, een politieke groei kent die zijn gelijke niet kent. Susanne Schröter heeft er een boek over geschreven: Politischer Islam. Stresstest für Deutschland.
Ondanks het feit dat de economische integratie van vluchtelingen en immigranten redelijk succesvol is, blijkt het fundamentalisme nog steeds een grote aantrekkingskracht te hebben op moslims. In het FD van 31 augustus staat een interview met de antropoloog die doceert aan de universiteit van Frankfurt. “Schröter laat in haar boek echter zien dat sociaal-economische integratie geen rem is gebleken op de aantrekkingskracht van ideologisch gefundeerd conservatisme. ‘De tweede en derde generatie worden conservatiever, de mensen die hier geboren zijn, groeien op en hebben plotseling religie ontdekt. Moslim is een identiteit geworden. En dat is het belangrijkst voor mensen in het dagelijkse leven. Het draait allemaal om de vraag of iets haram of halal is. Het isoleert ze van de maatschappij, die daardoor verder versplintert.’”
Tot slot: “Socioloog Aladin El-Mafaalani schrijft in zijn boek Das Integrationsparadox dat het een teken van goede integratie is dat conflicten toenemen. Schröter: ‘Ik ben met hem eens dat de conflicten toenemen, maar een goed teken is het niet. De sociale cohesie staat in Duitsland onder druk. Ik vrees een verdere segregatie en versnippering van de samenleving onder alle mensen die in Duitsland wonen. Ik ben bang dat we steeds meer gevangen zitten in onze bubbels en zullen stoppen met elkaar te praten.’ Schröter zegt als etnoloog van nature een zeker enthousiasme te hebben voor migranten. ‘Ik woon in een volledig multiculturele wijk. Een deel van de immigratie die samenhangt met globalisering is een verrijking. Maar we moeten oppassen dat we geen nieuw extremisme importeren.’Angst voor haar eigen veiligheid heeft ze niet. ‘Twee jaar geleden stond de politie voor mijn deur en hoorde ik dat ik de status “bedreigd” had. Een politieman vertelde me hoe ik mijn huurappartement in een bunker moest veranderen. Nee dank je. Ik wil normaal over straat lopen.’”
18 juli 2019
Heeft Europa een vluchtelingenbeleid? Een visie op immigratie die wordt gedragen door brede lagen van de bevolking? Na de crisis van 2015 is het thema van de agenda afgegaan en lijkt er niets te zijn gebeurd. Behalve dat Italië met Matteo Salvini een politicus heeft gekregen die de beuk erin gooit; naar het schijnt voert hij alleen nog strijd met organisaties die met bootjes migranten uit de Middellandse Zee oppikken en in Italië willen afleveren.
Caroline de Gruyter citeert in een artikel over het Europese migratiebeleid in de NRC, Yves Pascouau, migratiedeskundige aan de universiteit van Nanterre en directeur bij de organisatie European Migration Law, zegt: „Salvini treedt op als boeman. Europese landen bekritiseren hem en verschuilen zich tegelijkertijd achter zijn brede rug.”
Sinds de weigering in 2015 van vier voormalige Oostbloklanden om mee te werken aan het plan om met name Syrische vluchtelingen volgens een verdeelsleutel over Europa te spreiden, is de sfeer vergiftigd en het vooruitzicht op gezamenlijk beleid verdwenen.
Heiko Maas, de Duitse minister van Buitenlandse Zaken heeft een “plan” gelanceerd om uit de impasse te komen: een coalitie van bereidwilligen om drenkelingen op te nemen. “Het plan van Maas, omarmd door de Spaanse minister en genomineerde Hoge EU-Buitenlandvertegenwoordiger Josep Borrell, zou kunnen werken, omdat het van een grote, cruciale lidstaat komt en niet uit ‘Brussel’, en omdat het de beladen formele besluitvorming omzeilt. Als genoeg EU-landen meedoen, kan er een kritische politieke massa ontstaan. In ruil voor opname van migranten kan zo’n coalitie gaan onderhandelen met landen van herkomst. Onderwerpen die al jaren in de vriezer liggen omdat ze politiek gevoelig zijn, kunnen dan aan de orde komen: van legale migratie tot asielhervormingen en terugnameakkoorden. Gerald Knaus, ‘architect’ van de Turkijedeal, heeft Maas en Borrell geadviseerd.” *Zie 11 november 2018)
Inmiddels is het aantal migranten ten opzichte van 2015 heel sterk gedaald. Maar is men daar blij mee? “De Sophia-missie feliciteerde zichzelf laatst in een (uitgelekt) intern rapport met het sterk gedaalde aantal oversteken op zee. Omdat er minder ngo-boten zijn, stond er, kan de Libische kustwacht „effectiever optreden”.” Vluchtelingenorganisaties, ngo’s en denktanks minder. De Brusselse denktank CEPS stelde vast dat EU-landen de verantwoordelijkheid voor asiel en migratie „afschuiven op landen buiten de EU”. Deze formulering roept de vraag op wat dan precies die verantwoordelijkheid van Europa voor asiel en migratie inhoudt.
Over wie meestal, ook hier, niets gezegd wordt: de migranten zelf die onverantwoorde risico’s nemen en mensensmokkelaars die goud geld verdienen aan een bevolking die in Afrika sneller groeit dan de economie.
24 mei 2019
Het FD meldt dat vluchtelingen met een status hardnekkig in de bijstand blijven. Volgens een rapport van de SER vraagt de situatie om een slagvaardige aanpak -maar de raad constateert ook dat de “voorliggende verkenning niet de eerste [is] die de gebrekkige integratie van statushouders agendeert. In de afgelopen jaren hebben diverse adviesraden en onderzoeksinstellingen, waaronder ook de SER, de problemen waarmee statushouders kampen uitgebreid gedocumenteerd.” Dan is het begin van de samenvatting natuurlijk onthutsend:
“De arbeidsmarktpositie van statushouders in Nederland is zeer ongunstig. Drie-en-een-half jaar na het verkrijgen van een verblijfsvergunning in 2014 heeft slechts gemiddeld 25 procent van de volwassen statushouders werk en ontvangt 67 procent een uitkering in het kader van de sociale zekerheid. Ook is er sprake van een sterk verhoogd risico op armoede. De positie van vrouwen en laaggeletterden binnen deze groep is daarbij bijzonder kwetsbaar. De maatschappelijke participatie blijft ver achter bij zowel de autochtone Nederlandse bevolking als bij andere migrantengroepen. Hoewel er met het verstrijken van de tijd een kleine verbetering optreedt, dreigt langdurige inactiviteit en uitkeringsafhankelijkheid.”
6 mei 2019
Is er een nieuwe Balkanroute in de maak? Het is de kop van een artikel in de Volkskrant over het kat-en-muisspel tussen migranten en Kroatië bij de grens met Bosnië. Want Kroatië als geen aantrekkelijk doel voor de migranten. “Omdat niemand die uit Afghanistan of Irak vlucht, wil eindigen in een van de armste landen van Europa, maar het tegelijkertijd steeds lastiger wordt vanuit Bosnië de EU te bereiken, begint het Balkanland een ware bottleneck te worden: er zitten naar schatting zesduizend migranten vast – een aantal dat de komende zomermaanden fiks zal gaan toenemen, verwacht de International Organization for Migration (IOM).”
26 januari 2019
In het FD een interview met Hans-Jürgen Papier over de Duitse rechtsstaat die door het politieke midden wordt uitgehold. De affaire met de dieselauto’s en de illegale migratie laten dat beide zien.
“Het asielrecht is misbruikt. We hebben het over illegale immigratie. Het Duitse en Europese recht is niet gehandhaafd om morele redenen. De Duitse asielwet bevat een duidelijke bepaling: asielzoekers die uit veilige derde landen komen en zich aan de Duitse grens melden, dienen geweigerd te worden. Al jaren geleden had Duitsland duidelijke regels voor arbeidsmigratie moeten opstellen. De christendemocraten hebben dat lange tijd geblokkeerd omdat ze niet wilden erkennen dat Duitsland een immigratieland is. Van Duitse zijde werd daarnaast telkens gezegd dat in Europa quota voor de verdeling van vluchtelingen nodig zijn terwijl bekend was dat de andere lidstaten niet zouden meedoen. De uitkomst was een – deels gesmokkelde – stroom migranten richting ons veelomvattende socialezekerheidssysteem
Papier noemt het dieselschandaal als tweede voorbeeld. Amerikaanse autoriteiten waren nodig om de Duitse malversaties boven water te tillen. De Duitse overheid gaf niet thuis bij het inperken van de vervuiling. ‘De grenswaarden voor vervuilende stoffen zijn vastgesteld in Brussel. Dat was een politieke beslissing. Duitsland stemde in, maar negeerde de wetgeving. Het hield zich niet aan de grenswaarden. Gezegd werd dat het Duitsland niet uitkwam. Het was economisch onredelijk. Er was veel druk van de auto-industrie en autorijders. Maar het is geen keuze. Het kan niet zo zijn dat partijen zich alleen aan de wet houden als het hen uitkomt. Dan blijven er alleen verboden voor domme en brave mensen over.’
24 november 2018
Een nieuwe aflevering van FD’s serie over migratie. De situatie in Italië door de ogen van Christopher Hein. Opmerkelijk is dat dat Hein niet ingaat op de vraag waarom Salvini’s greep naar de macht succesvol is geweest. De vraag is dus wat je dan hebt aan het specialisme van deze migratiedeskundige. “Hein verklaart de heftigheid van het Italiaanse migratiedebat uit de waarneming dat de komst van buitenlandse migranten en vluchtelingen Italië, hoe gek het ook klinkt, heeft overvallen.” Maar Italië is bepaald geen utizondering in haar worsteling met migratie.
16 november 2018
Bericht over de mislukking van de integratie van 17.000 Eritreërs die de afgelopen jaren naar Nederland zijn gekomen. Het Sociaal Cultureel Planbureau buigt zich over deze thematiek en ziet weinig vooruitgang. “Het beeld dat opdoemt, stemt somber: Eritrese statushouders „vinden het moeilijk om aansluiting te vinden bij de Nederlandse samenleving”. Ze hebben weinig contact met Nederlanders doordat ze de taal niet spreken en Nederlanders als afstandelijk ervaren. Het contact met de hulpverlening verloopt bovendien moeizaam: er is een „forse kloof tussen Eritreeërs en instanties”, aldus het SCP. ”
Eerder dit jaar keek het SCP ook naar de 44.000 Syrische vluchtelingen. Conclusie: ook daar blijkt de integratie een hele opgave.
11 november 2018
Het FD laat “migratiespecialist” Knaus aan het woord over de huidige asielprocedure die veel te lang duurt. Knaus wordt steevast aangeduid als de “architect” van de deal met Turkije in 2016 over de vluchtelingen uit met name Syrië.
“Europa zag de afgelopen jaren aan haar grenzen twee uitzonderlijke situaties, zegt hij. ‘Door de implosie van de Libische staat zijn er tussen 2014 en halfweg 2017 zo’n 600.000 mensen per boot naar Italië gekomen. Daarnaast was 2015 een exceptioneel jaar in de Egeïsche Zee door de massale komst van Syrische vluchtelingen. Maar in de eerste negen maanden van dit jaar zijn maar 81.000 vluchtelingen de Middellandse Zee overgestoken naar Spanje, Malta en Griekenland. Dat zijn er 9000 per maand, evenveel als er in 2015 dagelijks in Duitsland arriveerden. De EU kan dat aan.'” Als tenminste de procedures goed zouden werken. Dat is niet het geval, want Griekenland maakt er een puinhoop van. ” En dat allemaal ondanks dat de EU honderden miljoenen in de opvang steekt, en er een grote VN-missie is. Niemand heeft een plan.’ Deze impasse is riskant, zegt hij. ‘Het onvermogen om snel en eerlijk te bepalen wie er recht heeft op bescherming in de EU, brengt het voortbestaan van het akkoord tussen de Unie en Turkije in gevaar. Als het aantal mensen dat op de eilanden aankomt gelijk blijft of stijgt, stort het Griekse asielsysteem in elkaar. Simpelweg omdat de achterstand in behandeling van de asielzaken oploopt en zaken jaren blijven vastzitten.'”
Om de toestroom te stoppen en afgewezen asielzoekers daadwerkelijk naar het land van herkomst terug te brengen pleit Knaus voor een uitruil van belangen: een beetje legale immigratie tegen de verplichting om illegale asielzoekers terug te nemen. Gaata dat werken? “Door efficiënte en vlotte afhandeling van asielaanvragen, plus betere deals met oorsprongslanden, beïnvloed je de afweging die vluchtelingen en migranten maken fors, schetst hij. ‘Mensen wagen geen gevaarlijke overtocht meer als ze weten dat de kans dat ze zullen teruggestuurd worden heel groot is.'” Maar dat weten we toch al heel lang.
En ook dat er nauwelijks iets van die kennis in praktijk is gebracht.
27 oktober 2018
Het FD gaat een serie wijden aan de migratiemissere die Europa al decennia in haar greep houdt, maar sinds 2015 steeds wordt vernauwd tot de massale toestroom uit Syrië. Er wordt een studie van het Pew Research Center aangehaald, met moeilijk te verenigen resultaten. Een meerderheid stemt in met opvang van vluchtelingen die zijn getroffen door oorlog of geweld -de vraag is wel heel algemeen gesteld en valt hier migratie ook onder- maar een meerderheid wijst ook het beleid van de Europese Unie af. ” In fact, across all 10 EU countries surveyed, majorities disapprove of how the EU is dealing with the refugee issue. Europeans were not asked what elements of the EU’s actions on refugees they disapprove of.” Wat schiet je op met dit type onderzoek? Ondertussen zit Trump in het Witte Huis, is de Brexit een feit, wordt Italië mede gerund door ene Matteo Salvini, scoort de AfD in Duitsland, heeft de PVV in het Nederlandse parlement de op één na grootste fractie, wordt Oostenrijk mede bestuurd door de FPÖ, boekten de Zweden-Democraten in september 2018 een grote overwinning en daalt de populariteit van Macron snel. Waarom, zo kun je je afvragen, zie je het meerderheidsstandpunt voor opvang van vluchtelingen uit de enquetes niet terug in het politiek theater.
28 september 2018
De Volkskrant is pretentieus: “Wij proberen de zin van de onzin te scheiden. Vandaag: ‘Vooral door asielzoekers groeit de bevolking tot 20 miljoen inwoners.’ “. Deze stelling is door niemand zo geuit. Het is een knutselproduct van de Volkskrant op basis van woorden van Sybrand Buma en Jan Latten.
De gegevens: De autochtone bevolking groeit niet meer of krimpt zelfs. De bevolkinsgroei is dus het gevolg van migratie. De afgelopen drie jaar kwamen er 20.000 meer arbeidsmigranten dan asielmigranten naar Nederland. Maar de asielmigranten blijven in Nederland, terwijl arbeidsmigranten naar een aantal jaren verder trekken. Vaststelling Volkskrant: “Op termijn dragen ze [asielmigranten] dus iets meer bij aan de bevolkingsgroei.” Op grond waarvan weet de auteur dat de bijdrage van asielmigranten “iets” meer is? Zou het in plaats daarvan, “eenderde”, “tweederde”, “relatief veel”, “meer dan de helft”, “het overgrote deel” moeten zijn?
Maar halen we de 20 miljoen? De laatste jaren kenden veel arbeids- en studiemigratie én veel nareizigers. Dat zal niet zo blijven. En een expert benadrukt nog eens dat de migratie enorm fluctueert. Maar of het er nu 18,5 of 20 miljoen zijn, voor zover we weten dragen asielmigranten meer bij aan de bevolkingsgroei dan arbeidsmigranten . Maar hoeveel dan precies? In het eindoordeel blijft de auteur bij zijn hogere inzichten: “iets meer”.
Het is dus opmerkelijke dat ondanks de getallen er geen poging is ondernomen om de onderscheiden bijdragen van arbeidsmigranten en asielmigranten aan de bevolkingsgroei kwantitatief uit te drukken, maar dat wordt volstaan met een vaag en sussend “iets meer”, zonder dat andere varianten tegen het licht zijn gehouden. Of vindt de Volkskrant het onderscheid tussen “iets meer”, “meer dan de helft” of “heel veel” onzinnig?
26 september 2018.
Het blijft een thema waarin de beelden alle kanten op schieten. In een NRC bijdrage van Termote wordt verslag gedaan van een interview met Rainer Münz. Die ziet een tekort van 60 miljoen mensen op de arbeidsmarkt in 2060 -maar hoe weet hij dat?- dat migranten moeten vullen. Zijn er andere mogelijkheden? “Het gaat natuurlijk om een politieke keuze. Je kan de pensioenleeftijd substantieel optrekken, maar dat stuit doorgaans op veel verzet van werknemers en kiezers. Europa kan ook voor native kiezen: geen migratie. Dan moet je demografisch verval accepteren of massaal investeren in gezinsbeleid met onzekere uitkomst. Je kan ook kiezen voor vrijwillig verval, zoals Japan. Voor Japanners is samen krimpen politiek acceptabeler dan immigratie. Een ander scenario is onvrijwillig verval: wanneer je niet aantrekkelijk genoeg bent als migratiebestemming.”. Je kunt Münz er in elke geval niet van beschuldigen dat hij een poging doet de alternatieven te mooi voor te stellen. Winst is dat hij stelt dat het gaat om een politieke keuze. Maar of politieke partijen daar blij mee zijn?
Ook Max Pam doet een duit in het zakje en kijkt nog eens terug in de geschiedenis van vol=vol en zet nog een op papier waarom dit thema direct de bloeddruk verhoogd: “De kern van de kwestie is: hoe houden wij een massale immigratie uit Afrika tegen en hoe voorkomen wij dat zich hier mensen vestigen die weinig op hebben met vrouwenrechten, homo-acceptatie en met andere liberale waarden? Over die kern zal op allerlei manieren omzwachteld worden gesproken en geschreven.” Dat deden eerder W.F. Hermans en Hans Janmaat niet. “Janmaat was natuurlijk een onaantrekkelijke figuur, zonder een greintje charisma. Iemands wiens uiterlijk je al deed terugdeinzen. Maar de angst dat via hem de laarzen weer door de Hollandse straten zouden dreunen, was ongegrond. Achteraf moet je vaststellen dat het vooral zijn tegenstanders zijn geweest, die zich hebben misdragen.” Met deze twee stellingen krijgt deze constatering misschien iets meer reliëf: “De mens haat enkel degenen waardoor hij zich onaangenaam aan zichzelf herinnert voelt.” en “Niemand is meer helemaal eerlijk tegen zichzelf die louter in zichzelf gelooft”.
En in Trouw wijdt Joep Engels er ook maar eens een artikel aan. De tekst die niet tussen aanhalingstekens staat wekt de indruk dat de schrijver zijn thema niet echt aankan. Het is vooral een napraten van wat anderen zeggen over de scenario’s die in 2015 het CPB en het PBL hebben ontworpen. De laatste aanhalingen illustreren wat Pam de “omzwachtelde” manier van spreken over dit thema noemde: “Economische groei hangt samen met bevolkingsgroei. Die moet op haar beurt vooral van de immigratie komen; in Nederland is de geboorteaanwas gering. Maar dat je dus immigratie moet toejuichen, gaat haar [Dorien Manting] te snel. “Dat hangt ervan af wie die nieuwkomers zijn. Blijven ze, stromen ze door of keren ze terug naar hun land van herkomst? Hoe goed passen ze in de arbeidsmarkt?” Dat was natuurlijk de achterliggende vraag in het Kamerdebat, zegt De Beer [Joop de Beer van het demografisch instituut NIDI]. “De discussie ging niet over aantallen, maar over migratie. Waar komen ze vandaan, hoe goed integreren ze? Dat kun je niet kwantificeren.””
30 augustus 2018
Het afscheidsinterview met Jan Latten in Trouw op 25 juni 2018 is aan de werkgevers blijkbaar voorbijgegaan. De huidige hoogconjunctuur en de toenemende vraag naar arbeidskrachten brengt ze weer op het idee om het oog te richten op het buitenland: arbeidsmigratie. Het roept ook bij Ger Ebbeling, in de jaren zestig en zeventig werkzaam bij de directie Culturele Minderheden van het ministerie van CRM (Cultuur, Recreatie em Maatschappelijk Werk) gemengde gevoelens op, maar bovenal het besef dat de geschiedenis zich dreigt te herhalen. Zijn kritische nota is toen snel “verdwaald” in de Haagse burelen.
Paul Schefferwijst er terecht op dat het niet de werkwil, maar de arbeidsomstandigheden, doorgroeimogelijkheden en de honorering er voor zorgen dat veel werk niet geliefd is bij Nederlanders. Dan rijst natuurlijk de vraag of een ongekwalificeerde groei van werkgelegenheid altijd wenselijk is, of er niet een soort “ondergrens” aan betaalde arbeid gesteld moet worden en ook of het soms niet zinniger is bedrijven te exporteren dan werknemers te importeren. Lees ook in deze context Scheffers constatering: “Terwijl we dag in dag uit bekvechten over integratie en acceptatie is er maar weinig belangstelling voor immigratie. Die stijgt inmiddels naar een recordhoogte: de bevolking is in de afgelopen twintig jaar met 1,5 miljoen mensen gegroeid. Bijna negentig procent van die groei komt voort uit migratie.”
Wat betekent dat voor Nederland? De WRR plubiceerde voorjaar 2018 het rapport De nieuwe verscheidenheid: toenemende diversiteit naar herkomst in Nederland. Het gaat nu niet meer om grote aantallen migranten uit een klein aantal herkomstlanden, maar om kleinere aantallen uit veel verschillende landen: Top 15: Polen, Syriërs, personen uit de voormalige Sovjet-Unie, Bulgaren, Chinezen, Indiërs, Roemenen, Italianen, Duitsers, Somaliërs, Eritreeërs, Spanjaarden, Hongaren, Grieken en Iraniërs. Belangrijkste conclusie: de sociale cohesie in wijken en buurten is niet gebaad bij veel diversiteit. Op de vraag aan Engbersen of hij niet een open deur intrapt met de constatering van de toegenomen diversiteit (“iedereen ziet toch dat Nederland verandert, diverser wordt”) geeft hij een antwoorddat iedereen aan het denken moet zetten: „Afgezien van het feit dat wij de nieuwe diversiteit voor het eerst in kaart brengen, sta je er toch versteld van hoe weinig beleidsmakers weten over de veranderende bevolkingssamenstelling van hun eigen gemeenten.”
Voortzetting van Vluchtelingencrisis en immigratie
De uitvinding van de multiculturele samenleving was een noodgedwongen conceptuele aanpassing aan iets wat zich ongemerkt, maar toch onder ieders ogen had voltrokken. Gastarbeiders kwamen, gastarbeiders bleven. Vluchtelingen kwamen, vluchtelingen bleven. Gastarbeiders werden allochtonen en vluchtelingen asielzoekers. Allochtonen, dat waren in Nederland vooral Turken en Marokkanen en asielzoekers ondermeer Joegoslaven, Somaliërs, Eritreërs, Afghanen, Iraniers en, sinds 2015, Syriërs. En ook had Nederland nog Surinamers en Antillianen die Nederland verkozen boven het in 1975 onafhankelijk geworden Surniname of de Nederlandse Antillen.
In de jaren negentig van de vorige eeuw ontstond er zorg of het allemaal wel in goede banen te leiden was. Bolkestein zette integratie op het politieke menu. Dit thema werd vervolgens als een hete aardappel door de kamer geschoven en het kabinet introduceerde een beleidsdoel dat de kool en de geit spaarde: “integratie met behoud van identiteit”.
Bij de volgende semantische innovatie, rond 2000, wreef iedereen zich de ogen uit: allochtonen en asielzoekers waren moslims of niet-westers. De term multicultureel verloor haar exotische glans en negatieve connotaties zorgden voor de barsten in de bereidheid multicultureel samen te leven. Na een hoofdrol in het multiculturele drama viel alles in duigen. De frase “de boel – bij elkaar houden” kreeg weer vleugels.
Maar 15 jaar later moest er weer achterstallig onderhoud worden gepleegd. De boel was bij elkaar gebleven, maar een nieuw fenomeen dat snakte naar een eigen formulering, had zich aangediend: inwoners met een migratieachtergrond. Het overzichtelijke clubje dat eerder werd genoemd, had plaatsgemaakt voor een migrantenpopulatie uit 223 verschillende herkomstlanden. Kon deze boel nog bij elkaar gehouden worden of werd het dweilen met de kraan open? De WRR zette er de schouders onder en lanceerde in 2015 het project “Migratiediversiteit“. Om bij de bouw van onze eigentijdse toren van Babel elkaar te kunnen blijven verstaan, heeft de WRR tegelijk een “meervoudig migratie-idioom” gelanceerd. Better safe than sorry zullen ze gedacht hebben. Maar het gaat niet alleen om de toon, ook de geur is belangrijk.
What’s in a name? That which we call a rose,
By any other word would smell as sweet