Volharding.
Dit ene woord zegt alles over de speurtocht van Carole Cadwalladr (the Observer) naar de manier waarop het Britse referendum over een vertrek uit de Europese Unie is gekaapt.

Ze schrijft over de puissant rijke Mercer familie -supporter van Trump en eigenaar van Breitbart waar Steve Bannon de scepter zwaaide, AggregateIQ en Cambrigde Analytica. Over Peter Thiel, mede-oprichter van PayPall en Ebay, een van de eerste investeerders in Facebook en nu eigenaar van Palantir, een datamining bedrijf waarover in Vrij Nederland een boeiend artikel staat. Over Aron Banks, die met heel veel geld -waarvan de bron duister blijft- Leave.EU steunde. Over Nigel Farage die met al deze heren goede vrienden was en volgens de Guardian commentator van Fox News zou worden.
Cambridge Analytica heeft Cadwalladrs onthullingen over zijn werkwijze niet overleefd; tenminste in naam. De diensten worden nu, naar het schijnt, onder de naam Emerdata geleverd. Maar het netwerk dat Cadwalladr blootlegde is nog springlevend: Robert Mercer, Steve Bannon, Nigel Farage of Aron Banks hebben geen gas teruggenomen en gaan vrolijk verder met de datagedreven ondermijning van het democratische stelsel. Het contrast met de Britse politieke partijen die “Brexit moeten leveren” is groot; die snakken naar adem.

De sociale media speelden een cruciale rol in hun strategie. Facebook keek voordurend de andere kant uit totdat de wal het schip keerde. Zuckerberg heeft inmiddels een dagtaak aan het maken van verontschuldigen en iedereen in slaap sussen. Want Facebook -maar het geldt voor alle dataverzamelaars- wil zijn macht en inkomsten gewoon niet in gevaar laten brengen: niet door overheden, parlementen, kranten of verontruste burgers. En wie hebben ze nog te vrezen? De EU? 

Na twee jaar onderzoek en een hele reeks artikelen is Cadwalladr door TED uitgenodigd om te spreken over wat zij op het spoor is gekomen en welke conclusies zij trekt uit haar bevindingen. Zij vertelt over de risico’s van alle datadiensten -of het nu gaat om Google, Facebook of Twitter- voor het democratische bestel en de geringe bereidheid van genoemde bedrijven om verantwoording af te leggen, laat staan om lering te trekken uit schade die zij hebben aangericht. Ik geef graag het woord aan Carole Cadwalladr.

Naschrift juni 2022: Deze TED talk heeft nog een heel venijnig vervolg gekregen. Cadwalladr is namelijk aangeklaagd door Aron Banks, de financier van Leave.EU. Lees hier haar relaas van jaren procederen. Britse partijen en media, zo moet worden geconcludeerd, sluiten nog steeds de ogen voor de mate waarin en de manier waarop het Kremlin zich bemoeide met het referendum over de uittreding van het Vereningd Koninkrijk uit de Europese Unie. Cadwalladr: Boris Johnson’s government came to power on the coat-tails of Brexit. It has refused to investigate Russia’s continuing attacks on western democracy and our information systems. Johnson personally intervened to delay publication of the Intelligence and Security Committee’s Russia report. He continues to refuse its demand for an inquiry.
The only information we have about Russia’s efforts has come from US investigators and a handful of journalists. And now this judgment.